آرا گولر - چشم استانبول
آرا گولر (زاده ۱۶ اوت ۱۹۲۸ – درگذشته ۱۷ اکتبر ۲۰۱۸) عکاس خبری ارمنیتبار اهل ترکیه بود که با عنوان چشم استانبول شناخته میشد. آرا گولر، یکی از معروفترین عکاسان دنیا است.

زندگینامه
آرا گولر در یک خانواده ارمنی در سال ۱۹۲۸ در استانبول متولد شد. او عکاسی را با یک روزنامه در ترکیه آغاز کرد و در سالهای ۱۹۵۰ به عنوان خبرنگار خاور نزدیک مجله لایف انتخاب شد.
او با عکاسان مشهوری چون مارک ریبو و آنری کارتیه-برسون آشنا شد و از اواخر دهه ۱۹۵۰ همکاری خود را با آژانس مگنوم فوتوز آغاز کرد.
آرا گولر، که چشم استانبول لقب گرفته بود، روایتگر شهری بود که دوست میداشت. عکسهای سفید و سیاه او این شهر را، آن طور که در دهه ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ میلادی بود، در تاریخ ثبت کرد. اورهان پاموک برنده جایزه نوبل، تصویرسازی رمان خود «استانبول» را با عکسهای او انجام داد.

گولر یک بار گفته بود: «من را عکاس استانبول لقب دادهاند، ولی من یک شهروند جهان هستم، یک عکاس جهانی.»
آرا گولر که او را را به نام عکاس استانبول میشناختند، عکسهای خود را را عمدتاً با دوربین لایکا میگرفت. گولر میگفت: اگر عکس های من از استانبول نبود، شهر قدیم تا حالا به دست فراموشی سپرده شده بود زیرا از شهر قدیم استانبول دیگر چیزی نمانده است.
آرا گولر به عنوان یکی از مطرحترین و شناخته شدهترین عکاسان ترکیه از بسیاری از هنرمندان، سیاست مداران و افراد مشهور در جهان نظیر پابلو پیکاسو، سوفیا لورن، سالوادور دالی و وینستون چرچیل و … عکاسی کرده است. نکته جالب اینکه، گولر در ثبت پرترههای افراد با کنار گذاشتن سنتهای دیداری عکسهای اجتماعی خود تلاش نموده تا سویههای نویی در نگاه عکاسانهی خود بیابد. به همین جهت عکاسی از زوایای غیرمتعارف با لنزهایی با فواصل کانونی کوتاه نشانههایی از تلاش او برای یافتن نوعی نگاه شخصی در ثبت افراد مطرح است. بهنظر میرسد قرارگیری افراد مطرح در جلوی لنز دوربین راه را برای تجربهگری گولر باز نموده و او را از پایبندی صرف به اصول کلاسیک عکاسی خبری دور میکند. آرا گولر از رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه هم عکس گرفتهاست.
با این همه اعتقاد او مبنی بر ثبت واقعیت توسط عکاسی، سبب شده تا او خود را همواره «مورخ بصری جهان» و نه یک «عکاس هنری» بنامد. عکاسی که آثارش برای همیشه به عنوان اسناد تصویری ارزشمندی از دورهی زمانی زندگیاش باقی خواهد ماند.
او نمونهای شاخص از عکاسانی است که تجربهی دیداری و پایداریاش در تولید عکس، بخشی جدانشدنی از تاریخ بصری شهری است که بسیاری آن را از دریچهی عکسهای او شناختهاند. با این وجود اگرچه عنوان «چشم استانبول» برای دههها عکاسی گولر از استانبول مدرن، شایسته اوست اما همانطور که خودش بر آن تاکید دارد او شهروند جهان و عکاسی جهانی است.

او که بیش از هر چیز خود را عکاس خبری میدانست در اوایل دههی ۶۰ میلادی و پس از آشنایی با آنری کارتیه برسون و مارک ریبو به «آژانس عکس مگنوم» پیوست. عضویت گولر در مگنوم زمینه را برای آشنایی او با الگوهای تثبیت شده آژانس در آن سالها را فراهم آورد. عکاسی با دوربین لایکا، استفاده از فیلم عموماً سیاه و سفید، پایبندی به نظریهی «لحظهی قطعی» و تولید عکسهایی با سویههای اجتماعی، بخشی از این ارزشهاست که در بیشتر آثار گولر حتی بعد از جدایی او از مگنوم قابل پیگیری هستند. اگرچه گولر مانند سایر عکاسان خبری علاقهمند ثبت واقعیت بود اما نگاه شاعرانه او و توجهش به اصول ترکیببندی کلاسیک، عکسهایش را همانطور که «اورهان پاموک» (نویسندهی مشهور ترک) به آن اشاره میکند زیبا میکرد. با این نگاه عکسهای آرا گولر نه تنها برای مخاطبان خاص بلکه برای بسیاری از مردم عادی جذاب، چشمنواز و قابل فهم هستند.
مجموعه آثاری که گولر بیش از همه با آن شناخته میشود کاوشهای تصویری او از محیط آشنا و زیسته خود (استانبول) است. نگاه جستجوگر و عمیق او در عکسهای استانبول لایههای پنهان و نمایی غیرتوریستی از شهری توریستی را به مخاطب عرضه میکند. از زاویه دوربین آرا گولر اگرچه مستند کردن بناها، اسکلهها و خیابانهای شهر مهم است اما ثبت مردم شهر و احساسات آنها برای او در الویت قرار دارد. از این رو او توانست با تلاش خستگی ناپذیر خود بخشی از روح این شهر را به تسخیر عکسهای خود در آورد.
گولر مانند همه ارامنه ترکیه، به زبان ارمنی غربی صحبت میکند که با زبان ارمنی شرقی، که در خود ارمنستان بکار میرود، بسیار متفاوت است.

او برای عکاسی از آهنگساز معروف ارمنی، آرام خاچاطوریان، به مسکو سفر نمود. یکی از مهمترین گزارشهای او، مجموعهای از گزارشهای ویژه در مورد زندگی روزمره ماهیگیرهای ارمنی محله کومکاپی استانبول بود. این گزارشها در میانه دهه ۵۰ در روزنامه «زمانک» در استانبول منتشر شد. کارهای او در موزههای بسیاری در سراسر جهان به نمایش گذاشته شدهاست.

درگذشت آرا گولر
آقای گولر، روز چهارشنبه ۱۷ اکتبر ۲۰۱۸ در سن ۹۰ سالگی در بیمارستانی در استانبول در ترکیه به دلیل سکته قلبی درگذشت وی از نارسایی کلیوی رنج میبرد و تحت درمان دیالیز بود. آقای اردوغان با عرض تسلیت به خانواده آرا گولر گفته که وی به خاطر آثارش همیشه در خاطرها باقی خواهد ماند. اوایل سال جاری میلادی موزهای به نام گولر در استانبول افتتاح شد.
از این که در این مقاله با ما همراه بودید سپاس گذاریم. اگر این مقاله را مناسب یافتید با دوستانتان به اشتراک بگذارید. همچنین خوشحال می شویم، نظرات، پیشنهادات و انتقادهایتان را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. تیم ترکیه 118 اوقات خوب و خوشی را برای شما در ترکیه آرزومند است.
No comment yet, add your voice below!